VERHALEN UIT DE PRAKTIJK: HET REGENT BIJ DE RECHTBANK. HET IS EEN MOOIE DAG

Onze medewerkers streven altijd naar een goede afloop. In de allereerste plaats voor het kind, maar ook voor de ouders en eventuele andere leden van het gezin. De voldoening is groot als uiteindelijk alles op zijn plaats valt.

Hoe ouders de voogdij over hun kind terugkregen

Het is dinsdagmorgen 29 september. Het regent, het is grijs. De herfst is duidelijk onderweg. Nico staat al klaar bij de rechtbank in Zutphen. Bekend terrein voor jeugdbeschermers. Toch zal Nico de zitting op deze druilerige dag gaan onthouden als een uniek moment. De dag waarop Reinier en Lucia de voogdij gaan terugkrijgen over hun zesjarige zoontje David.

Hoe het begon

Het gebeurt niet vaak dat beide ouders het gezag terugkrijgen na vijf jaar voogdij bij Jeugdbescherming Gelderland. Toen David geboren werd hadden Reinier en Lucia nog een relatie. Lucia was minderjarig en mede daardoor kwam de voogdij bij Jeugdbescherming Gelderland terecht. Reinier is tien jaar ouder en was meerderjarig. Het leven van Reinier en Lucia verliep ingewikkeld in de tijd dat David geboren werd. Er was geen stabiliteit. Lucia stond zelf ook toezicht van Jeugdbescherming Gelderland. Achteraf gezien heeft de jeugdbescherming in de ogen van Lucia en vooral Reinier hun leven ook niet makkelijker gemaakt. Reinier vertelt daarover en denkt dat hij in die periode ook getraumatiseerd is geraakt door de keuzes van anderen.

Reinier: “Gelijk na de geboorte werd ik opzij geschoven door de jeugdbeschermer. Ik was niet makkelijk en zat niet goed in mijn vel. Maar ze kenden mij niet en oordeelden toch”. Reinier was meerderjarig en kreeg daardoor ook nog eens te maken met een aangifte wegens seks met een minderjarige. “Pedofilie dus,” vult Lucia aan terwijl ze laat merken dat ze het daar toentertijd al helemaal niet mee eens was. Dat Jeugdbescherming Gelderland aangifte deed was juridisch gezien wellicht logisch, maar het heeft volgens Reinier veel kapot gemaakt. Reinier zegt dat hij toen echt afgleed, hoewel hij na een rechtszaak vrijgesproken werd.

Jeugdbescherming

In de eerste anderhalf jaar na de geboorte van David hebben Reinier en Lucia vier jeugdbeschermers gehad. Het was de tijd dat de transitie in de jeugdzorg net bezig was en ook bij Jeugdbescherming Gelderland 30% van de collega’s moest vertrekken. Daardoor was er een hoog verloop van ervaren jeugdbeschermers die vertrokken, nieuwe medewerkers die te weinig begeleiding bij het inwerken kregen en tijdelijk personeel dat gaten moest opvullen. Reinier en Lucia zien zichzelf als slachtoffer daarvan.

Nico kwam toen David anderhalf jaar oud was. Reinier had op dat moment een beperkte en ingewikkelde omgangsregeling met David. De ouders hadden toen geen relatie meer. David heeft altijd bij Lucia gewoond, ook toen zij in de eerste periode nog bij haar zus woonde.

“Wij hebben gelukkig altijd goed met elkaar kunnen communiceren over David,” zegt Lucia over de reden waarom het gelukt is te zijn waar ze nu zijn. Reinier vindt het lastig te benoemen wat ervoor gezorgd heeft dat hij zijn leven weer op orde kreeg. “Ik heb gelijk gekozen om er voor mijn zoontje te zijn. Alles draait om hem. Voor hem doe ik alles.” Nico beaamt dat en zegt dat hij in Reinier altijd een vechter heeft gezien. Iemand die niet opgaf ondanks de tegenslagen in zijn leven. “David werd zijn doel”.

De zitting

En zo zitten Nico, Reinier en Lucia nadat ze elkaar een kleine vier jaar geleden voor het eerst ontmoet hebben samen in de rechtbank. Niets lijkt de beëindiging van de voogdijmaatregel in de weg te staan. Toch zijn Reinier en Lucia gespannen. Zoveel meegemaakt. Zoveel angst gehad voor ‘de jeugdzorg’. Het duurde lang voordat ze Nico gingen vertrouwen.

De kinderrechter laat er echter geen gras over groeien. Volgens haar is het een mooie dag! Na een formeel rondje langs de aanwezigen laat ze Reinier en Lucia niet langer in spanning: “Ik ga het verzoek toewijzen. Jullie krijgen beiden het gezag over David!” Lucia laat de spanning van zich afglijden en veert op in haar stoel. Het is een mooie dag…

Opluchting en vooruitkijken

Wanneer Nico met Reinier en Lucia om de uitspraak te vieren nog even ergens wat drinkt vertelt Reinier hoe opgelucht hij is: “Er valt een zware last van mijn schouders. Altijd iemand die mee moet kijken, dat is voorbij”.

De ouders hebben beide ondersteuning in hun dagelijks leven. Nico heeft hen daar goed bij geholpen. Lucia: “Nico verplichtte niet. Hij stelde met ons doelen en creëerde een basis voor onze samenwerking. Eerder hadden we het gevoel dat we moesten, dat wij het nooit goed genoeg deden en dat er oordeel was. Er was veel strijd. Nico hielp ons met het veranderen van omstandigheden zodat wij ons proces konden doorlopen en konden groeien”.

Reinier en Lucia willen vooral vooruit kijken. Ze zien deze dag als een nieuwe start. Hun familie ondersteunt hen en er is goed wederzijds contact. Reinier krijgt binnenkort een eigen woning. Ook Lucia gaat na vier jaar begeleid te hebben gewoond zelfstandig wonen met enkel nog ambulante begeleiding. Zij mag vanmiddag de sleutel van haar nieuwe appartement halen en komt twee straten van Reinier te wonen. Bijna te mooi om waar te zijn. ’s Morgens de voogdij en ’s middags de sleutel ophalen. Het is een mooie dag.

Reactie van Arno Lelieveld, bestuurder Jeugdbescherming Gelderland

De dag waarop ik dit verhaal lees, is voor mij ook een mooie dag. Ik lees en voel mee met Reinier, Lucia, Nico én de kleine David. Wat een geweldige veerkracht en toewijding lees ik tussen de regels door. En wat mooi hoe een baby en peuter als David zo’n krachtige inspiratiebron is. Voor zijn ouders, maar ook voor Nico dus.

Ik ben ook trots op het werk van Nico. Hij heeft echt het vertrouwen van Reinier en Lucia weten terug te winnen. Noodzakelijk om zijn eigen doel als jeugdbeschermer van David te bereiken. Beschermen is namelijk niet hetzelfde als afschermen, maar om de relaties te laten groeien waardoor een kind zichzelf kan zijn. En welke relaties dan die tussen ouders en kind, zijn dan belangrijker?

Reinier heeft moeite met de keuzes die destijds door jeugdbescherming zijn gemaakt. Jeugdbescherming is moeilijk werk waar we continu op moeten reflecteren. Reinier vertelt dat hij niet de gemakkelijkste was, maar misschien is het beter om te bedenken dat situaties en
omstandigheden vaak heel complex zijn. We hebben o.a. te maken met heftige emoties en vooroordelen, intergenerationele psychologische trauma’s, ingewikkelde juridische aspecten, benodigde hulp of zorg die niet tijdig beschikbaar is en simpelweg botsende normen en waarden op grond van cultuurverschillen.

Daarom proberen we vanuit Jeugdbescherming Gelderland zo veel mogelijk continu te leren van dit soort verhalen. De kunst is om het oordeel over goed en kwaad los te laten en lessen te trekken voor de toekomst. Lessen die gaan over echt contact maken, beter begrijpen welke patronen ten grondslag liggen aan onveilig opgroeien en welke hulp of zorg echt werkt om kinderen te laten opgroeien in eigenwaarde. Zoals dat Nico dus gelukt is voor David.

De namen van de betrokkenen zijn gefingeerd.